Gevoelens van eenzaamheid, angst en/of somberheid.

Een ingrijpende gebeurtenis zoals het overlijden van de partner of het krijgen van een ernstige lichamelijke ziekte kan leiden tot spanning, onrust en andere psychische klachten. Deze klachten kunnen ook ontstaan als u eenzaam bent of tobt over allerlei zaken.

U kunt last krijgen van psychische klachten als:

• vermoeidheid;
• somberheid;
• een leeg gevoel;
• onrust of gejaagdheid;
• angst;
• irritatie;
• geheugenproblemen;
• concentratieproblemen;
• minder plezier en interesse in dingen die u vroeger wel leuk vond.

Ook kunt u lichamelijke klachten krijgen zoals:

• duizeligheid; 
• hartkloppingen;
• pijn op de borst;
• maagpijn;
• rugpijn;
• hoofdpijn;
• een vreemd gevoel in het hoofd;
• slaapproblemen.

Als u zich veel zorgen maakt over lichamelijke klachten, kan die bezorgdheid leiden tot onrust en psychische problemen. Door de onrust en de bezorgdheid die daar weer uit voorkomt, gaat u meestal nog meer aandacht besteden aan alles wat u in uw lichaam voelt. De lichamelijke klachten kunnen hierdoor toenemen.

Niet altijd is direct duidelijk waar deze lichamelijke en/of psychische klachten vandaan komen. Uw huisarts of een andere arts kan u daarom voor verder onderzoek doorverwijzen naar het Universitair Centrum voor Ouderengeneeskunde (UCO).

Onderzoek

Als de huisarts u met lichamelijke klachten doorverwijst naar het UCO, heeft u eerst een gesprek met een internist ouderengeneeskunde (geriater). Deze arts onderzoekt u lichamelijk en stelt u uitgebreid vragen over uw functioneren, thuissituatie en medicijngebruik. Het kan zijn dat de arts u voorstelt om verder onderzoek te doen, bijvoorbeeld een neuropsychologisch onderzoek. Een neuropsychologisch onderzoek bestaat uit verschillende testen van uw geestelijk functioneren. Soms wordt daarvoor een vervolgafspraak gemaakt bij een psycholoog.

Het kan zijn dat uit het onderzoek naar voren komt dat u naast uw lichamelijke klachten ook psychische problemen heeft. Of dat er voor uw lichamelijke klachten geen lichamelijke oorzaak gevonden wordt. Het kan zijn dat de psychische en lichamelijke klachten dan met elkaar te maken hebben. U heeft bijvoorbeeld last van hoofdpijn doordat u uw nekspieren langdurig aangespannen heeft door stress. Of u heeft last van maagpijn doordat u zich veel zorgen maakt. Sommige mensen hebben ook last van duizeligheid of misselijkheid waardoor ze bang zijn om te vallen of bang zijn om de deur uit te gaan. Het kan ook zijn dat u last heeft van vergeetachtigheid, maar dat u tijdens het (neuropsychologisch) onderzoek de testen heel goed kunt doen. Dan kan vergeetachtigheid een gevolg zijn van slechte concentratie, bijvoorbeeld doordat u veel tobt of somber bent.
Voor dit soort klachten wordt u dan binnen het UCO doorverwezen naar een psychiater.

Als u vooral psychische problemen heeft, zal de huisarts u in de regel rechtstreeks doorverwijzen naar een psychiater bij het UCO of bij het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP).

Uitslag

Meestal vertelt de psychiater u aan het einde van het eerste gesprek de uitslag. Soms is het nodig om uw situatie eerst binnen het team te bespreken en hoort u pas daarna de uitslag. Als er meer overleg of onderzoek nodig is, dan bespreekt de psychiater het behandeladvies tijdens een volgend gesprek met u.
Uw huisarts (of de andere arts die u heeft verwezen) krijgt schriftelijk bericht over de uitslag van het onderzoek en de voorgestelde behandeling.

Behandeling

De behandeling is sterk afhankelijk van de aard van uw klachten. De behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit een van de volgende punten of een combinatie ervan:

• Deelnemen aan activiteiten bij de dagopvang van een verzorgingshuis of verpleeghuis in uw omgeving.
• Ondersteunende gesprekken met een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, op de polikliniek of bij u thuis. De sociaal psychiatrisch verpleegkundige kan u begeleiden bij het weer oppakken van activiteiten waarmee u door uw klachten bent gestopt. Ook kan deze verpleegkundige u als gesprekspartner ondersteunen, zodat u uw verhaal eens kunt doen.
• Cognitieve gedragstherapie. Dit is een vorm van gesprekstherapie die goed werkt bij depressieve-, angst- en spanningsklachten, juist als deze samengaan met lichamelijke klachten. U leert omgaan met de lichamelijke klachten en begint stapsgewijs weer met activiteiten waarmee u door de klachten gestopt bent.
• Interpersoonlijke psychotherapie (IPT). Dit is een vorm van gesprekstherapie die speciaal ontwikkeld is voor mensen met depressie of rouw, en die zich richt op het verbeteren van sociale contacten. Juist de sociale contacten zijn bij mensen die depressief zijn of een dierbare zijn kwijtgeraakt vaak veranderd.
• Deelnemen aan groepsbehandeling in het UCO, samen met patiënten die soortgelijke klachten hebben als u.
• Aanpassing van uw medicatie en bespreking van uw medicijngebruik. Soms zult u stoppen met bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld als de medicijnen (deels) oorzaak zijn van uw lichamelijke klachten. Ook is het mogelijk dat u andere medicijnen gaat gebruiken, bijvoorbeeld in verband met depressiviteit of angstklachten.